System mieszany ewidencji kosztów

14. 04. 2017 | Łukasz Walkiewicz

Ewidencja kosztów na kontach zespołu 4 i 5

Polskie wymogi sprawozdawcze dają możliwość przedsiębiorcom wyboru sposobu ewidencji kosztów w przedsiębiorstwie, które określa ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Wybór ten leży po stronie kierownika jednostki i uzależniony jest od specyfiki danego przedsiębiorstwa. Zatem koszty można ewidencjonować:

• w układzie rodzajowym – ewidencja kosztów na zespole kont „4”,
• w układzie funkcjonalno – kalkulacyjnym – ewidencja kosztów na zespole kont „5”,
• w układzie mieszanym – ewidencja kosztów na obu układach jednocześnie, zarówno na zespole kont „4” i zespole kont „5”.

Należy pamiętać, że wybór ten należy dokładnie opisać w polityce rachunkowości. Wpływa on także na rodzaj tworzonego wariantu rachunku zysków i strat.

Ewidencja kosztów w układzie mieszanym polecany jest w dużych przedsiębiorstwach o rozbudowanej strukturze organizacyjnej. Pozwala on na uzyskanie większej ilości informacji o kosztach przedsiębiorstwa niż w pozostałych dwóch układach.

Ewidencja kosztów na kontach z zespołu grup „4” i „5” – ogólny schemat księgowań

Ujęcie kosztów w układzie mieszanym opiera się na początkowym wykazaniu kosztu na grupie kont „4” w układzie rodzajowym, a następnie przeniesienie ich przez konto „ 490Konto 490 - Rozliczenie kosztów (Kosztowe) 490 - Rozliczenie kosztów” na konto z układu funkcjonalno – kalkulacyjnego z grupy kont „5”.

Takie ujęcie kosztów odzwierciedla poniższy schemat:

1.  Ewidencja kosztów w układzie rodzajowym – na kontach zespołu „4”

•  Strona WN konta zespołu 4 „Koszty według rodzajów”
•  Strona MA Konta zespołu 0, 1, 2, 3

2. Ujęcie kosztów w układzie funkcjonalno – kalkulacyjnym na grupy kont „5”

• Strona WN 500Konto 500 - Koszty działalności podstawowej (Kosztowe) 500 „Koszty działalności produkcyjnej” / 520Konto 520 - Koszty wydziałowe (Kosztowe) 520 „Koszty wydziałowe” / 550Konto 550 - Koszty zarządu (Kosztowe) 550 „Koszty zarządu”
• Strona MA 490Konto 490 - Rozliczenie kosztów (Kosztowe) 490 „Rozliczenie kosztów”

W sytuacji, gdy koszt powinien zostać rozliczone w czasie dokonujemy zapisów (domeny, zapłaty za najem z góry, itp.):

1.  Ewidencja kosztów w układzie rodzajowym – na kontach zespołu „4”

• Strona WN 4 „Koszty według rodzajów”
• Strona MA Konta zespołu 1, 2, 3

2. Ujęcie kosztów międzyokresowych na koncie 640Konto 640 - Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu czynne (Aktywno-pasywne) 640

• Strona WN 640Konto 640 - Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu czynne (Aktywno-pasywne) 640 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”
•  Strona MA 490Konto 490 - Rozliczenie kosztów (Kosztowe) 490 „Rozliczenie kosztów”

Natomiast przy wydaniu produktów z magazynu ewidencja przebiega następująco:

• Strona WN 701Konto 701 - Przychody netto ze sprzedaży wyrobów gotowych (Przychodowe) 701 „Koszt wytworzenia produktów”
• Strona MA 600 „Produkty gotowe”

W przypadku przyjęciu produktów do magazynu:

• Strona WN 600 „Produkty gotowe”
• Strona MA 500Konto 500 - Koszty działalności podstawowej (Kosztowe) 500 „Koszty działalności produkcyjnej”

Ewidencja kosztów na kontach z zespołu grup „4” i „5” - Przykład

Przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją i sprzedażą wyrobów „X”. Produkcja wyrobu „X’ składa się z dwóch etapów, z którego początkowo powstaje w wydziale 1 półfabrykat A, a następnie w wydziale 2 powstaje ostatecznie produkt gotowy. Przedsiębiorstwo odnotowało:

• Saldo początkowe materiałów w magazynie: 25.000zł
• Zakup materiałów w kwietniu za kwotę 85.000zł
• W kwietniu wydano z magazynu:

- do wydziału 1 materiały o wartości 50.000zł

- do wydziału 2 materiały o wartości 30.000zł

• Dodatkowo koszty przedsiębiorstwa:

- energia elektryczna: razem 30.000zł, z czego 16.000zł zużyto na dziale produkcji, natomiast 14.000zł zużyto w dziale zarządu

• Amortyzacja maszyn i urządzeń: 10.000zł
• W kwietniu wytworzono 100Konto 100 - Kasa (Aktywne) 100 sztuk wyrobów gotowych.
• Spółka sprzedała 85 sztuk wyrobów za cenę 1. 500Konto 500 - Koszty działalności podstawowej (Kosztowe) 500zł za sztukę.

Poniższe księgowanie zostało podane bez uwzględnienia podatku VAT ( dla jaśniejszego zapisu):