Ceny ewidencyjne materiałów i towarów.

27. 04. 2014 | Żaneta Solich

Materiały to rzeczowe składniki majątku obrotowego przeznaczone na potrzeby wszystkich rodzajów działalności danej jednostki gospodarczej i obejmują:

1. materiały podstawowe (zazwyczaj stosowane w procesie produkcji),
2. materiały pomocnicze (takie jak środki czystości)
3. paliwa,
4. części zamienne maszyn i urządzeń,
5. opakowania,
6. odpady (pozostałości materiałów powstałe w toku produkcji pod warunkiem że możliwe jest pełne ich zagospodarowanie, tzn. zużycie lub sprzedaż).

Ze względu na kryterium składowania wyróżniamy materiały własne oraz obce. Materiały obce nie stanowią własności przedsiębiorstwa mimo, że zostały jej powierzone np. do przerobu i są księgowane na kontach pozabilansowych. Materiały własne dzielimy na:

• materiały w drodze (otrzymaliśmy fakturę ale dostawa nie została jeszcze przyjęta),
• materiały w magazynie,
• materiały znajdujące się chwilowo w obcych magazynach,
• materiały w przerobie czyli będące w toku procesu produkcyjnego.

Za towary handlowe uważane są rzeczowe składniki majątku obrotowego zakupione w celu dalszej odsprzedaży bez poddania ich procesom produkcyjnym a dokładnie:

• wyroby obcej produkcji nabyte celem dalszej odsprzedaży,
• obce towary nabyte celem dalszej odsprzedaży,
• artykuły spożywcze nabyte celem dalszej odsprzedaży,
• artykuły spożywcze nabyte celem przetworzenia na posiłki w stołówkach lub bufetach,
• wyroby gotowe własnej produkcji przekazane do własnych punktów sprzedaży detalicznej lub gastronomicznej,
• produkty rolne (zwierzęce lub roślinne),
• runo leśne, będące przedmiotem skupu i przeznaczone do dalszej odsprzedaży,
• grunty i nieruchomości przeznaczone do odsprzedaży,
• prawa majątkowe nie stanowiące składników aktywów trwałych, nabyte celem dalszej odsprzedaży.

Towary można również podzielić pod względem kryterium ich składowania na:

• towary w drodze,
• towary w magazynie,
• towary w przerobie handlowym – przygotowanie towarów do dalszej odsprzedaży poprzez paczkowanie, rozlewanie, sortowanie, palenie kawy itp.,
• towary w przerobie gastronomicznym - wytwarzanie posiłków.

Szczeble obrotu towarowego:

• zbyt – przedsiębiorstwa produkujące wyroby gotowe i zajmujące się sprzedażą tych wyrobów,
• hurt – szczebel pośredni między producentem towaru (zbytem) a handlem detalicznym,
• detal - w sprzedaży detalicznej towar oferuje się w małych ilościach i bezpośrednio konsumentowi.

Na każdym szczeblu obrotu towarowego do ceny sprzedaży towarów doliczana jest marża:

• cena zbytu – to cena płacona producentowi przez pierwszego nabywcę, do ceny zbytu doliczana jest marża hurtowa, która jest liczona jako różnica między ceną hurtową a ceną zbytu,

• cena hurtowa – cena płacona hurtownikowi przez jednostkę handlu detalicznego, do ceny hurtowej doliczana jest marża detaliczna, która jest liczona jako różnica między ceną detaliczną a ceną hurtową,

• cena detaliczna – płacona jednostce handlu detalicznego przez konsumenta, do ceny detalicznej doliczana jest marża handlowa, która jest liczona różnica między ceną detaliczną a ceną zbytu, lub mówiąc inaczej jest to suma marż hurtowej i detalicznej.

Obowiązek wprowadzenia do ewidencji księgowej materiałów i towarów powstaje w chwili przejęcia przez jednostkę dyspozycji nad nimi, ustaje natomiast z chwilą zużycia, zwrotu lub odsprzedaży materiałów i towarów. Zapisy w księgach rachunkowych dotyczące detalicznego obrotu towarami i gastronomii powinny być wykonane w tym samym dniu, w którym wystąpiły przychody i rozchody towarów.

Materiały i towary mogą być wyceniane według cen nabycia lub kosztów wytworzenia.

Cena nabycia materiałów lub towarów obejmuje cenę zakupu powiększoną o koszty zakupu oraz pomniejszoną o ewentualne rabaty i upusty. Kosztami zakupu materiałów lub towarów są:

• koszty transportu,
• koszty ubezpieczenia,
• koszty załadunku i wyładunku,
• koszty montażu i przeszkolenia pracowników,
• inne uzasadnione koszty bezpośrednio związane z zakupem składnika aktywów i przystosowaniem do stanu zdatnego użytkowania lub wprowadzenia do obrotu.

Cena zakupu materiałów lub towarów to cena, która musi zapłacić nabywca za dostarczone mu materiały lub towary bez naliczonego podatku VAT. Jeżeli materiały lub towary zostały sprowadzone z zagranicy cena zakupu powiększona zostaje dodatkowo o cło, podatek importowy od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy i podatek akcyzowy. Koszty zakupu, jakie ponosi odbiorca nie są wliczane do ceny zakupu.

Materiały i towary zazwyczaj są ewidencjonowane są według ceny ich nabycia jednak ustawa o rachunkowości dopuszcza również ewidencję materiałów i towarów w cenach zakupu jeśli koszty związane z zakupem nie zniekształcają stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki.

Koszt wytworzenia towaru lub materiału we własnym zakresie obejmuje bezpośrednie koszty produkcji oraz przypadającą na okres ich wytwarzania uzasadnioną cześć kosztów pośrednich (nie są wliczane koszty ogólnego zarządu, koszty sprzedaży oraz pozostałe koszty i przychody operacyjne i finansowe).

W ciągu roku obrotowego materiały i towary mogą być również ewidencjonowane w cenach stałych (zaokrąglonych średnich cenach zakupu danego materiału lub towaru) jednak na dzień bilansowy należy przeliczyć wartość materiałów lub towarów z cen stałych na cenę zakupu, nabycia lub na koszt wytworzenia. Zmiana ceny stałej (ewidencyjnej) dokonywana jest przynajmniej raz w roku na koniec roku obrotowego.

Ewidencję stanu magazynowego materiałów prowadzimy na koncie 310Konto 310 - Materiały (Aktywne) 310 „Materiały” natomiast na koncie 330Konto 330 - Towary w hurcie (Aktywne) 330 ewidencjonujemy „Towary”.

Ewidencję księgową zakupu materiałów prowadzi się na koncie 301Konto 301 - Rozliczenie zakupów materiałów (Aktywno-pasywne) 301 „Rozliczenie zakupu materiałów”. Ewidencję księgową zakupu towarów prowadzi się na koncie 303Konto 303 - Rozliczenie zakupu towarów (Aktywno-pasywne) 303 „Rozliczenie zakupu towarów”.