Ewidencja udziałów długoterminowych

04. 02. 2015 | Żaneta Solich

Według ustawy o rachunkowości nabyte w innych jednostkach udziały zaliczamy do instrumentów finansowych, które z kolei są częścią składową inwestycji.  W zależności od celu ich nabycia (przeznaczenia) mogą to być inwestycje krótko lub długoterminowe.

Jeżeli celem nabycia udziałów w innej jednostce jest czerpanie korzyści ekonomicznych z tytułu ich posiadania np. poprzez przyrost ich wartości, otrzymywanie dywidendy i wywieranie wpływu na politykę finansową spółki udziały te zaliczamy do długoterminowych aktywów finansowych i księgujemy na koncie 030Konto 030 - Długoterminowe aktywa finansowe (Aktywne) 030 „Długoterminowe aktywa finansowe”. Również jeżeli udziały przeznaczone są do zbycia w okresie przekraczającym 12 miesięcy zaliczamy je do długoterminowych aktywów finansowych.

Jeżeli jednak udziały nabyte w innej jednostce przeznaczone są do zbycia w okresie krótszym niż 12 miesięcy zaliczamy je do inwestycji krótkoterminowych i ewidencjonujemy je na koncie 140Konto 140 - Krótkoterminowe aktywa finansowe (Aktywne) 140 „Krótkoterminowe aktywa finansowe”.

1. Ewidencja zakupu udziałów w innych jednostkach:

Nabyte udziały ujmujemy w księgach rachunkowych w dniu ich zakupu  w cenie nabycia czyli w kwocie należnej sprzedającemu powiększonej o koszty bezpośrednio związane z zakupem, np. o opłaty skarbowe, opłaty bankowe czy prowizje maklerskie zaliczane do „Kosztów finansowych” (konto 751Konto 751 - Koszty finansowe (Kosztowe) 751). Jeśli koszty transakcji kupna udziałów nie są istotne to nabyte udziały można wprowadzić do ksiąg rachunkowych według ceny zakupu.

Różnicy między ceną nabycia (zakupu) udziałów a ich wartością nominalną nie ujmuje się w księgach rachunkowych nabywcy udziałów

Na dzień bilansowy udziały objęte w innych jednostkach zaliczane do długoterminowych aktywów finansowych wycenia się według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub według wartości godziwej.

Jeśli wartość udziałów objętych w innych jednostkach systematycznie spada w kolejnych latach i ma charakter trwały możemy dokonać odpisu aktualizującego ich wartość.

2. Ewidencja trwałej utraty wartości udziałów objętych w innych jednostkach:

W wyniku sprzedaży udziałów w księgach rachunkowych ujmuje się dwie operacje gospodarcze: rozchód udziałów oraz przychód ze sprzedaży. Rozchód udziałów księgujemy według ceny ich nabycia w ciężar (strona WN) konta 751Konto 751 - Koszty finansowe (Kosztowe) 751 „Koszty finansowe” natomiast przychód ze sprzedaży księgujemy według g ceny sprzedaży na dobro (strona ma)  konta 750Konto 750 - Przychody finansowe (Przychodowe) 750 „Przychody finansowe”.

Przychody i koszty ze sprzedaży udziałów w innych jednostkach wykazuje się w rachunku zysków i strat saldem jako wynik ze sprzedaży. Jeśli cena sprzedaży udziałów nad ceną ich nabycia była wyższa mamy zysk ze zbycia inwestycji, jeżeli natomiast to cena nabycia była wyższa od ceny sprzedaży mamy stratę ze zbycia inwestycji. Udziały w związku z tym, że zostały sprzedane, nie pojawiają się więcej w bilansie.

3.  Ewidencja sprzedaży udziałów objętych w innych jednostkach:

Jeżeli dokonywano wcześniej odpisów aktualizacyjnych z tytułu trwałej utraty wartości sprzedawanych udziałów to należy pamiętać, że w momencie rozchodu sprzedanych udziałów trzeba wyksięgować również powstałe wcześniej odpisy.